Prošlo je skoro tri meseca od kako nas je napustio Žarko Laušević, maestralni glumac čije su uloge upisane zlatnim slovima u našem pozorištu i kinematografiji.
Žarko Laušević rođen je 19. januara 1960. godine na Cetinju. Diplomirao je glumu na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu. Bio je član Jugoslovenskog dramskog pozorišta, a prvu ulogu ostvario je 1981. godine u predstavi “Raskršće”.
Na matičnoj sceni ostvario je uloge u brojnim predstavama među kojima su “Hrvatski Faust”, “Muke po Živojinu”, “Kolubarska bitka”, “Baal”, “Valjevska bolnica”, “Pozorišne iluzije”, “Lažni car Šćepan mali”…
Pažnju publiku zavređivao je i na drugim beogradskim i jugoslovenskim scenama u predstavama kao što su “Gorski vijenac”, “Romeo i Đulijeta”, “Original falsifikata”, “Mala”, “Čaruga”, “Mačka na usijanom limenom krovu”, “Čekajući Godoa”, “Staklena menažerija”, “Sveti Sava”, “Kanjoš Macedonović”…
Na filmu je debitovao 1982. godine, ulogom u ostvarenju “Progon”. Iste godine ostvario je značajne uloge u filmovima “Savamala“ i “Direktan prenos“.
Vrlo brzo usledila je jedna od glavnih uloga u čuvenoj TV seriji “Sivi dom” (1984), koja mu je donela veliku popularnost. Nakon toga igrao je uloge u više od dvadeset filmova i televizijskih serija posle kojih je publika ostala zauvek zaljubljena. Među najpoznatijim su svakako „Šmeker“ (1985), „Svečana obaveza“ (TV) (1986), „Dogodilo se na današnji dan“ (1987), „Oficir s ružom“ (1987), „Braća po materi“ (1988), „Boj na Kosovu“ (1989), „Original falsifikata“ (1991), „Bolje od bekstva“ (1993), „Kaži zašto me ostavi“ (1993), „Nož“ (1999).
U svojim knjigama koje je kasnije napisao, Žarko Laušević je kao početak svoje tragične sudbine markirao izvođenje predstave “Sveti Sava“ u Jugoslovenskom dramskom pozorištu 31. maja 1990. godine.
Bilo je to gostovanje Narodnog pozorišta iz Zenice u JDP-u sa predstavom po tekstu Siniše Kovačevića, u režiji Vladimira Miličina. Laušević je tad bio u zenitu popularnosti i u predstavi je igrao naslovnu ulogu, za koju je dobio Sterijinu nagradu 1990. u Novom Sadu, ali i mnoge druge.
“Kad sam istu predstavu pokušao da odigram u svom matičnom pozorištu, dogodio se jedan od najmračnijih događaja u istoriji jugoslovenskog teatra. Vojislav Šešelj, lider Radikalne partije, pojačan sa jednim bivšim popom, Žarkom Gavrilovićem i njegovom Svetosavskom strankom, divljački su prekinuli moju predstavu i onemogućili njeno izvođenje”, zabeležio je Lauš.
Problem je bila scena seksa – Sveti Sava u ovoj predstavi pre nego što se zamonašio vodi ljubav, što je za pomenute ljude očigledno bilo jako uvredljivo. Pedesetak pripadnika takozvanog Srpskog omladinskog bloka, predvođenih Žarkom Gavrilovićem i Vojislavom Šešeljem, pojavilo se na galeriji JDP-a, odakle su urlali patriotske parole, psovke i kletve upućene umetnicima. Uprkos tome, glumci su izašli na scenu.
“Ja vas najlepše molim da svoj sud, ma kakav on bio, sačuvate za kraj predstave“, poručio je Laušević. Mediji su pisali o “proročkoj sceni kada Žarko, u srednjovekovnom kostimu, s rukom na grudima i uplakanim glumcima iza sebe, smirenim glasom izgovara: Odigraćemo celu predstavu. Niste vi veći Srbi ni od mene, ni od Siniše Kovačevića, ni od bilo kog učesnika ovde. Počećemo ispočetka“.
Nakon toga Lauševićev život se naglo promenio. Mada je veliki broj intelektualaca, umetnika, ali i kompletno sveštenstvo osudilo čin Gavrilovića i „njegove ekipe”, pripadnici Srpskog omladinskog bloka i Srpske svetosavske stranke su počeli da proganjaju Lauševića, prekidali su mu predstave, čekali ga ispred stana, pretili smrću njemu i njegovoj porodici…
„Da nije bilo te noći, ne bih dobijao pretnje da ću biti likvidiran. Iz istog razloga vrlo brzo posle ovog događaja ću, po savetu policije, kupiti pištolj, a posle još jednog nemilog događaja u “Bojanu Stupici”, dakle, ponovo pod istim krovom, taj isti i početi da stalno nosim sa sobom u kožnoj torbi“, opisao je kasnije u svojoj knjizi Laušević.
Nedugo zatim, u noći između 30. i 31. jula 1993. godine desila se kobna tuča u Podgorici.
Laušević i njegov pet godina stariji brat Branimir, Mili, napadnuti su od grupe huligana u blizini podgoričkog lokala „Epl“. Tom prilikom je Žarko iz svog pištolja CZ-99 usmrtio napadače Dragora Pejovića i Radovana Vučinića, a teško ranio Andriju Kažića, dok je ovaj prilazio da se pridruži napadačima. Osuđen je na 13 godina zatvora zbog dvostrukog ubistva. Ta je presuda, nakon žalbi, potvrđena 1994. godine. Kaznu je izdržavao u Spužu i Požarevcu. Nakon ukidanja presude od strane Saveznog suda, po ponovnom pretresu februara 1998. godine, kojim je predsedavala sudija Svetlana Vujanović, izrečena mu je kazna od četiri godine zatvora zbog dvostrukog ubistva u prekoračenju nužne odbrane.
Budući da je u tom trenutku već izdržao četiri i po godine, pušten je na slobodu. Ubrzo nakon toga je napustio zemlju i preselio se u Njujork.
Vrhovni sud Crne Gore je, po žalbi tužioca 30. marta 2001. godine, tu odluku o kazni preinačio i izrekao kaznu od 13 godina zatvora.
Dana 3. jula 2009. godine, saopšteno je da je Laušević uhapšen u Sjedinjenim Američkim Državama zbog boravka bez vize i da se razmatra njegova ekstradicija Srbiji po međunarodnoj poternici koja je raspisana 2002. godine na zahtev Trećeg opštinskog suda u Beogradu. U septembru 2009. sud u Njujorku doneo je odluku o ukidanju pritvora Lauševiću.
U decembru 2011. pomilovao ga je tadašnji predsednik Srbije Boris Tadić. Srpski pasoš uručio mu je 1. februara 2012. ministar unutrašnjih poslova Ivica Dačić u Njujorku.
Posle više godina posetio je Srbiju i Crnu Goru u maju 2014. godine. Ubrzo se vratio u našu zemlju nakon čega je nastavio, na radost svoje publike, da radi u najvećim filmskim i televizijskim projektima.
Među prvima bio je film „Smrdljiva bajka“ u režiji Miroslava Momčilovića, zatim u „Senkama nad Balkanom“ Dragana Bjelogrlića. Usledile su i maestralne uloge u serijama „Koreni“ i „Vreme zla“, „Državni službenik“, „Kalkanski krugovi“, kao i filmovima „Ime naroda“, „Aleksandar od Jugoslavije“… Po njegovom životu snimljena je serija „Pad“ u kojoj je glavnu ulogu igrao Milan Marić.
Lauševiću je dijagnostikovan rak pluća, o čemu javnost nije bila obaveštena, a s kojim je čak i odigrao nekoliko uloga. U oktobru 2023. stanje mu se pogoršalo, te je primljen u bolnicu. Od posledica bolesti preminuo je 15. novembra 2023. Kremiran je na beogradskom Novom groblju pet dana posle smrti, a istog dana održana je komemoracija u Jugoslovenskom dramskom pozorištu gde su govorili njegovi mnogobrojni prijatelji i kolege koji su isticali da je “Žarko Laušević imao ono nešto – dar koji se rečima ne može opisati i da je njegov odlazak nenadoknadiv.”
Žarko Laušević je o tragediji i provedenom vremenu u zatvoru napisao četiri knjige – “Dnevnik jedne robije”. Prva koja je izašla bila je “Godina prođe, dan nikad” (2011), a usledila je „Druga knjiga“.
Laušević je u prvom delu opisao svoj život pre i posle tragedije 1993. godine, kada je nakon svađe u kafani u Podgorici ubio dve i ranio jednu osobu, zbog čega je osuđen na robiju. Drugi deo bavi se njegovim životom nakon presude i četri i po godine provedene u zatvoru.
Nakon toga usledile su i „Sve prođe, pa i doživotna“ i „Padre, idiote“.
Žarko Laušević dobio je neke od najznačajnijih nagrada i priznanja tokom života. Jedna od njih je “Zlatna arena” u Puli za najbolju mušku ulogu u filmu “Oficir s ružom”, 1987. godine.
Iste godine dobio je nagradu lista “Polet” u Puli, zajedno sa Ksenijom Pajić za najpoetičniji emotivni par, kao i priznanje “Car Konstantin” u Nišu za uloge u filmovima “Oficir s ružom”, “Dogodilo se na današnji dan” i “Oktoberfest”.
Laureat je i nagrade „Grad teatar” za ulogu u predstavi “Kanjoš Macedonović” 1989. godine, kao i “Zoran Radmilović” za istu rolu.
Sterijinu nagradu dobio je 1990. godine za likove Rastka Nemanjića i Svetog Save u pomenutoj predstavi “Sveti Sava”.
Dobitnik je i nagrade izdavačke kuće “Dečje novine” za ulogu u filmu “Tango Argentino” (1992), zatim naredne godine Gran pri na Filmskim susretima u Nišu za ulogu u filmu “Bolje od Bekstva”, te nagrada lista “Novost 8” za ulogu u “Kaži zašto me ostavi”. Laušević je dobio 2016. ponovo Gran pri Naisa na Filmskim susretima u Nišu, kao i “Zlatnu antenu” za glavnu mušku ulogu u seriji “Koreni” na “Fedisu” 2019. godine.
Koje je tvoje mišljenje o ovoj temi?
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare