0
Dvojica mladih glumaca dobijaju ponudu da igraju u filmu s homoseksualnim ljubavnim scenama. Rastrzani između želje da postanu poznati i straha od etiketiranja, počinju da istražuju kako je ova tema bila prikazana kroz istoriju ovdašnje kinematografije i šta je značilo prisustvo kvira u jugoslovenskom, odnosno srpskom filmu decenijama i decenijama unazad?
Bila bi to osnovna „potka“ srpskog dugometražnog hibridnog ostvarenja „Topli film“ Dragana Jovićevića čija je svetska premijera održana pre nekoliko dana na 26. Međunarodnom festivalu dokumentarnog filma u Solunu.
Ostvarenje, koje Jovićević potpisuje kao scenarista, reditelj i koproducent, u takmičarskoj je selekciji solunskog festivala, i u okviru programa „Građanin kvir“ (Citizen Queer) nadmeće se za nagradu „Mermaid“ (Sirena), koja se dodeljuje za najbolji film s LGBT tematikom. Festival se završava u nedelju, 17. marta proglašenjem laureata, a na premijeri u Solunu reakcije publike bile su, kako kaže Jovićević za Nova.rs, izvrsne.
– Dokumentarac „Topli film“ je izuzetno dobro primljen kod publike. Uprkos kasnim satima i dodeli Oskara, koja je prenošena direktno u obližnjem bioskopu, publika je ostala dugo na razgovoru nakon projekcije. Naša najveća dilema u kojoj meri će inostranu publiku interesovati istorija naše kinematografije iz tako specifičnog ugla i kako će razumeti svu složenost ovog prostora, otklonjena je već na prvoj međunarodnoj projekciji. Publika u Solunu prihvatila je svu kompleksnost jedne zemlje i jedne manjine, što nam je i bio glavni cilj tokom dugog procesa rada na ovom filmu – sumira za Nova.rs utiske iz Soluna Dragan Jovićević.
Ovaj film je svojevrsno putovanje kroz istoriju kvira u jugoslovenskoj i srpskoj kinematografiji, iz ugla rastućeg nacionalizma i homofobije u današnjem društvu. Autor filma smatra da je tema koje se poduhvatio izuzetno važna u zemljama Balkana i Istočne Evrope, koje se i dalje bore s ogromnom homofobijom. I njegov „Topli film“ govori o svim onim ostvarenjima koja su snimljena, ali niko nije primetio koliko je kvir likova u njima i šta njihovo prisustvo govori o zemlji u kojoj su živeli. Još uvek je, kako naglašava, veliki tabu biti etiketiran kao gej u zemlji poput Srbije, a posebno za glumce koji bi trebalo da dočaraju jednu gej ličnost na velikom platnu.
Scenarista i reditelj je rad na ovom ostvarenju, tačnije istraživanje o prisustvu kvir likova u našem filmu, započeo još 2016. godine. I višegodišnje proučavanje istorije ovdašnje kinematografije rezultiralo je brojkom od 65 filmova, u kojima se pojavljuju likovi čija bi se ponašanja mogla okarakterisati kao kvir.
Mnoga otkrovenja stoga nudi ovaj film. Primera radi, verovatno niste znali da se pre 113 godina desio istorijski trenutak u Srba, jer je prvi put kod nas prikazan poljubac dvojice muškaraca. Naime, 1911. u prvom srpskom dugometražnom ostvarenju „Život i delo besmrtnog vožda Karađorđa“, čiji je autor Čiča Ilija Stanojević, video se i prvi poljubac dvojice muškarca, i to vojnika u istoriji našeg filma.
A, svakako to nije bio prvi i poslednji poljubac. Jer, „Topli film“ predočava i druge primere.
No, zanimljivo je da je Jovićević, inače urednik Kulture u novom nedeljniku „Radar„, tokom istraživanja, uvideo i da u našoj kinematografiji pravih, istinskih kvir filmova nije bilo, odnosno onih o ljubavi dve žene ili dva muškarca.
Doduše, jeste bilo ponekih izuzetaka, kakvi su filmovi Želimira Žilnika, kao što su „Lijepe žene prolaze kroz grad“, „Marble Ass“, „Kenedi se ženi“, ili pak „Parada“ Srđana Dragojevića.
U „Toplom filmu“ je kroz bogatu arhivsku građu zastupljeno 37 naslova, a poslednji put se u ovom ostvarenju pojavljuje pionir „kvir estetike“ u nas, scenarista i reditelj Milan Jelić, koji je preminuo pre tačno godinu dana.
S ponosom Dragan Jovićević ukazuje na specifičnost filma, kojeg je potpisao, na tu „hibridnost“, s obzirom na to da ostvarenje prelazi iz dokumentarnog u igrano i obratno.
– A poseban doprinos dala su dvojica mladih glumaca Đorđe Mišina i Đorđe Galić koji, istražujući prisustvo i značenje kvir likova u istoriji jugoslovenske i srpske kinematografije, ujedno pripremaju i svoje filmske uloge na zadatu temu. Taj eksperiment bio je najrizičniji tokom procesa rada na filmu i dugo smo tragali za tim kako da uobličimo njihove uloge. Ali, sudeći po prvim reakcijama publike i kritike u Solunu u tome smo i uspeli. Montažerka i producentkinja filma Nataša Pavlović je uložila veliki trud, znanje i energiju da u fazi postprodukcije „Topli film“ izgleda daleko skuplje, u odnosu na budžet kojim smo raspolagali – priča Jovićević, napominjući na kraju da će srpska premijera „Toplog filma“ biti održana uskoro, i to u okviru značajnog ovdašnjeg filmskog festivala, Beldoksa.
Bonus video: Muški poljubac na dodeli Emi nagrada
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare