Od početka ruske invazije na Ukrajinu 24. februara, društvene mreže preplavili su različiti snimci, fotografije i tvrdnje navodnih događaja iz te zemlje za koje se često ispostavi da nisu tačni. Primera radi, kao najnovija tvrdnja, navedeno je da ukrajinska vojska koristi mačke kako bi locirala ruske snajperiste, međutim, do sada nisu otkriveni dokazi koji bi to potkrepili. Evo koje su se još lažne vesti kružile po društvenim mrežama od početka invazije.
Jedna od fotografija koja je izvala brojne polemike, jeste ona na kojoj je ukajinski predsednik Vladimir Zelenski na kojoj je uslikan sa zapovednicom medicinskih snaga u Ukrajini Tatjanom Ostaščenko. Lažna informacija koja se širila je da je u bolnici bio sa lekarkom koja je preminula, Inom Derusovom.
RT and others claimed the woman seen beside Zelensky in the clip of his military hospital visit is combat medic Inna Derusova, who died in February. The suggestion: the visit was staged. But it's actually military doctor Tetiana Ostashchenko, who's alive. https://t.co/sComLluDLB pic.twitter.com/FaEqyoWmqa
— Bill McCarthy (@billdmccarthy) March 15, 2022
Među lažnim vestima vezanim za Ukrajinu našao se i britanski princ Vilijam. Po društvenim mrežama se širilo da je princ navodno izjavio da „smo naviknuti da gledamo rat Africi i Aziji, ne u Evropi“. Međutim, ovo nije tačno, jer princ Vilijam nikada nije dao takvu izjavu.
Društvenim mrežama se dugo širio video na kojem prikazano kako navodno „poginuli muškarac u Ukrajini puši cigaretu“. Međutim, ovde se radi o isečku iz spota jednog ruskog repera.
Internetom se širio i lažni video koji navodno prikazuje Zelenskog kako poziva Ukrajince da se predaju. Na snimku, predsednik Ukrajine navodno govori da su napori njihove vojske u ratu propali i da bi trebali odustati borbe. Ipak, ovaj video je lažan. Ukrajinski predsednik je rekao da se radi o „detinjastoj provokaciji“ i naglasio je on takvu izjavu nikada nije dao.
As a matter of principle, I never post or link to fake or false content. But @MikaelThalen has helpfully whacked a label on this Zelensky one, so here goes.
— Shayan Sardarizadeh (@Shayan86) March 16, 2022
I've seen some well-made deepfakes. This, however, has to rank among the worst of all time.pic.twitter.com/6OTjGxT28a
Video reportera koji izveštava dok se iza njega nalaze navodno leševi u vrećama, postao je viralan na nekoliko društvenih mreža, a nalozi bliski Kremlju su ga proširili, prenosi BBC.
Nekoliko sekundi nakon što snimak počne, jedan od ljudi koji su se nalazili u vreći počinje da se pomera. Objave na društvenim mrežama tvrde da je video snimljen u Ukrajini i da pokazuje da rat ili prevara ili da ga je prozvela „zapadna propaganda“.
Ali ove tvrdnje su lažne. Snimak je sa klimatskih protesta u Beču i snimljen je početkom februara. U organizaciji klimatskih aktivista „Petak za budućnost“, prokazane su kese za tela i cilj je bio da se predstavi okoliko su emisije ugljenika opasne po ljduski život.
Ah 😂😂😂😂 what!! pic.twitter.com/8N4YLvf3tn
— STEVANO 🇬🇭 🇬🇧 (@_Stevemensa) March 7, 2022
Jedna od lažnih slika koja je privukla veliku pažnju jeste slika Zelenskog sa žutim dresom na kojem piše „Zelenski“, a ispod se nalazi svastika (kukaksti krst prim. aut) u plavoj boji. Ipak, ovaj prizor lako može da se proveri ako odete na Instagram nalog Vladimira Zelenskog.
Tamo ćete naći originalnu fotografiju na kojoj se jasno vidi da nema kukastog krsta na dresu, već se na njemu nalazi broj 95.
Zelenskyy Swastika Jersey Pic is Fake.
— Mark Anning (@1EarthMedia) March 8, 2022
There's been a concerted effort by Russian propagandists to depict Ukrainian's president as a Nazi.
Yes, it pays to send through tips to the factcheckers! TY @snopes #Ukraine #Zelensky #FakePhoto #UkraineRussianWarhttps://t.co/lpWDIQNp8B
Tviterom se ubrzo nakon početka ruske invazije na Ukrajinu, pojavila informacija da je sajt Pornhub zabranio pristup korisnicima iz Rusije. Pored toga se govorilo da se njima umesto sadržaja sajta, pojavljuje ukrajinska zastava. Međutim, ta tvrdnja nije istinita.
The sanction nobody is talking about. Russian users who attempted to visit pornhub were quite literally cockblocked by a message that told them that the content has been stopped along with a Ukranian flag and message of Ukranian support #Ukraine #UkraineRussia #UkraineInvasion pic.twitter.com/XdI75534JW
— ┴HפIN⅄qʞƆ∀H (@root_nomad) February 25, 2022
Različite verzije snimaka na kojima se vide gomile ljudi od kojih reditelj traži da vrište i trče, prikupili su stotine hiljada pregleda na brojnim platformama. Tvrdi se da je snimak navodno procurio iz Ukrajine, što sugeriše da su lažne neke od uznemirujućih scena koje gledamo u medijima.
Međutim, ovaj video je snimljen 2013. godine na trgu Viktorija u Birmingemu za naučno-fantastični film „Invazija planete Zemlje“. Režiser filma Sajmon Koks rekao je na Tviteru da je „šokiran kada je video da se njegov snimak koristi na ovakav način“.
Russian propaganda/invading another country = bad
— Daniel Miles (@Danielsdunkings) March 8, 2022
Invasion Planet Earth= good.
Hopefully the bad will lead to more people seeing this good little film and helping fund his next. https://t.co/D8SaVILK1P
Na Tviteru se pojavila i montaža naslovnice čuvenog magazina „Tajm“. Na njoj je prikazan ruski predsednik Vladimir Putin ali brkovima ozloglašenog Adolfa Hitlera. Montažu je naravio grafički dizajner Patrik Mudler, koji je sliku objavio uz poruku „Povratak istorije“.
The Return of History. #Ukraine #Kyiv #Putin #Russia #Zelensky pic.twitter.com/phIjNoJYqG
— Patrick Mulder 🏴🇺🇦 (@MrPatrickMulder) February 27, 2022
Od početka ruske invazije se dosta govorilo o ukrajinskom pilotu koji je navodno srušio čak šest ruskih aviona. Pojedini mediji prenose da je oborio čak 49 aviona. Pored priče o njemu, pojavila su se čak i fotografije na kojma je navodno on. Pozvali su ga „duh iz Kijeva“.
PROČITAJTE JOŠ:
Ipak, čini se da vest o postojanju ovog pilota nije tačna. Nema dokaza da je bilo koji ukrajinski pilot oborio više ruskih aviona.
Što se tiče pomenutih slika, njih je ukrajinsko ministarstvo odbrane prvi put objavilo 2019. godine, a zapravo je reč o advokatu iz Argentine.
The "Ghost" plane of Kyiv has destroyed 49 Russian planes. pic.twitter.com/bXiJEAb8C1
— KyivPost (@KyivPost) March 10, 2022
Na društvenim mrežama se širio i snimak na kojem se navodno vidi kako se ukrajinski vojnici opraštaju od svojih supruga. Međutim, snimak ne prikazuje realnu sliku, već je reč o isečku iz ukrajinskog filma iz 2017. godine.
Korisnici društvenih mreža dele sliku na kojoj se navodno vidi žena „ukrajinskog potpredsednika“ koja se pridružila oružanim snagama zemlje u borbi protiv ruske invazije.
Međutim, Ukrajina nema potpredsednika. Druga verzija priče je da je na slici žena ukrajinskog predsednika Vladimira Zelenskog. Kontrolori činjenica su utvrdili da je pomenuta fotogafija nastala 2021. godine. Originalna fotografija je snimljena tokom probe za vojnu paradu u Kijevu.
#WebQoof | A photo of a female Ukrainian soldier is doing the rounds on social media, with users falsely claiming that it shows the wife of 'Ukraine's Vice President' taking up arms amid the #UkraineCrisis. Read our fact-check here.https://t.co/Qwa0h86rKy
— WebQoof (@QuintFactCheck) March 8, 2022
BONUS VIDEO: Deset civila stradalo u redu za hleb posle ruskog napada
***
Pratite nas i na društvenim mrežama:
