Zloslutna krilatica režima Slobodana Miloševića da se Srbija brani u Kninu oživela je ovih dana u Sarajevu kroz maksimu: Bosna i Hercegovina se brani u Banjaluci. Stranke koje negiraju entitet Republiku Srpsku, otvoreno se zalažu za njegovo ukidanje i stvaranje unitarne države pod izgovorom ugroženosti integriteta i suvereniteta Bosne i Hercegovine su započele proces stvaranje trećeg političkog bloka u Republici Srpskoj.
PROČITAJTE JOŠ:
Bošnjačke stranke, sve sa centralama u Sarajevu, koje sebe predstavljaju kao probosanske, građanske i multinacionalne, žele da formiraju koaliciju koja bi bila jezičak na vagi između SNSD-a Milorada Dodika i opozicije u Republici Srpskoj predvođene SDS-om, PDP-om i DNS-om.
Računica je da bi novi politički subjekt mogao da osvoji oko 70.000 glasova na izborima u Republici Srpskoj sledeće godine, odnosno između 10 i 15 odsto glasova, u zavisnosti od izlaznosti. Takav scenario bi im omogućilo poziciju da odlučuju ko će biti u stanju da formira parlamentarnu većinu u Skupštini Republike Srpske i samim tim vladu bosansko-hercegovačkog entiteta.
Cilj političkog manevra je da se dobije poverenje Bošnjaka koji žive u Republici Srpskoj kao i glasovi iz dijaspore. U tom smislu bošnjačke partije imaju nameru da pokrenu kampanju za prijavljivanje građana iz Republike Srpske sa boravištem u inostranstvu za izbore na programu u 2022. godini. Lideri bošnjačkih stranaka naglašavaju, aludirajući na rezultate poslednjeg popisa iz 2013. godine, da kada se zbroje svi bošnjački i hrvatski glasovi u Republici Srpskoj i dijaspori, potencijalna baza birača stiže do cifre od 200 hilijada glasova.
Na dosadašnjim izborima u Srpskoj bošnjačke stranke i liste su uglavnom dobijale, sve zajedno, oko 40.000 glasova, hrvatske oko 10.000, dok tzv. građanske stranke nisu ni na nivou statističke greške. Štaviše, mnoge od njih nemaju odbore čak ni u najvećim gradovima Republike Srpske a kamoli manjim opštinama. Dobar deo bošnjačkih političkih predstavanika u institucijama RS živi u Federaciji BH a u Republici Srpskoj imaju samo fiktivno prebivalište da bi mogli da budu birani.
Primera radi, Socijaldemokratska partija BiH (naslednica Komunističke partije BiH) vodeća građanska stranka nije ni učestvovala na poslednjim parlamentarnim izborima u Srpskoj, posle debakla na izjašnjavanju građana 2014. godine kada su sišli ispod dva odsto osvojenih glasova. SDP je pokušao da se vrati na političku pozornicu Srpske sa veoma intenzivnom kampanjom, potpomognutom iz sarajevskih medija, na lokalnim izborima u Banjaluci prošle godine, ali i taj pokušaj je bilo prilično razočaravajući: osvojili su jedva dve hiljade glasova, odnosno 2,18 odsto.
Slučajno ili ne, inicijativa za formiranje tzv. probosanskog bloka u Republici Srpskoj je krenulo od SDP-a, odnosno od potpredsednika te stranke Vojina Mijatovića, čije su ambicije obrnuto proporoconalne uticaju i snazi SDP-a u manjem bosansko-hercegovačkom entitetu. Moglo bi se reći da je namera Mijatovića da postane neka vrsta srpskog Željka Komšića, odnosno da preko glasova Bošnjaka, dobije legitimitet, za promociju ideje o unitarnoj, građanskoj Bosni i Hercegovini. Mijatović sa svojom retorikom neodoljivo podseća na Mihalja Kertesa iz dana učvršćivanja Slobodana Miloševića na vlasti u Srbiji.
Na stranu što neće biti lako ukomponovati novu probosansku koaliciju, što zbog ideoloških što zbog personalnih motiva i animoziteta – čak ni zajednički sentiment koji gaje prema Srbima i Republici Srpskoj ne garantuje uspešnost operacije – incijativa je protivrečna samoj sebi. Naime, s jedne strane formalno se podiže barjak građanske BiH, a s druge se igra, u suštini, na kartu gotovo isključivo bošnjačkih glasova u Republici Srpskoj.
Nijedna hrvtatska stranka ili lista nije zainteresovana da bude deo projekta, a kamoli srpska. Nominalno multinacionalne stranke u BIH su višenacionalne kao kada bi rekli da su Konfederativne Američke Države bile liberalne jer nisu svi Afroamerikanci bili robovi a crnac Antoan Dubokle je imao jednu od najvećih plantaža šećerne trske u Lujizijani, ili da su bile multikonfesionalne i sionističke jer je Jevrejin Džuda Bendžamin bio državni sekretar Konfederacije, pola veka pre nego što će Oskar Štraus postati prvi Jevrejin ministar u vladi SAD, tokom drugog mandata Teodora Ruzvelta.
Potez sarajevskih stranaka bi imao smisla kada bi one mogle da računaju bar na embrionalnu podršku u srpskom biračkom telu u Republici Srpskoj, sa perspektivom daljeg rasta. Ovako reskiraju da proizvedu bumerang efekat i seriju negativnih posledica. Iluzorno je misliti da bilo koja srpska stranka može da uđu u postizbornu koaliciju sa probosanskim strankama jer bi tako potpisali svoju smrtovnicu u političkom smislu na sledećem izjašnjavanju građana.
Drugim rečima, od uspešnosti projekta bošnjačkih stranaka zavisi da li ćemo i u Republici Srpskoj u budućnosti umesto izbora imati etničke popise na svim izjašnjavanjima građana, kao što je to već slučaj sa Federacijom Bosne i Hercegovine gde je HDZ osnovao Hrvatski narodni sabor koji okuplja gotovo sve hrvatske stranke i liste na federalnim izborima i nastupaju kao hrvatski blok.
Ideja o građanskoj Bosni i Hercegovini je svaki put gubila parče kredibilnosti, u poslednjih 15 godina, sa ponavljanjem izbora Željka Komšića za hrvatskog člana Predsedništva BiH od strane Bošnjaka. Paralelno su cementirane podele unutar same Federacije BiH: u svim gradovima i selima gde žive Hrvati i Bošnjaci sprovedena je gotovo totalna segregacija, po uzoru na Severnu Irsku. Mostar je samo vrh ledenog brega segregacione politike u BH Federaciji.
Bošnjačka i tzv. probosanska elita su kompromitovali ideju građanske BiH podržavajući bezrezervno režim Mila Đukanovića u Crnoj Gori, predstavljajući ga kao primer građanske države koji treba slediti i primeniti u BiH. Indikativno je da su najemotivnije reakcije na pad kleptokratskog režima u Podgorici, praćene nevericom i velikim razočarenjem, registrovane u bosansko-hercegovačkoj prestonici, kako u medijima tako i u političko-intelektualnim krugovima. Nova gradonačelnica Sarajeva, članica SDP-a, Benjamina Karić je proslavila Dan nezavisnosti Crne Gore sa DPS-ovskim gradonačelnikom Podgorice Ivanom Vukovićem, poznatom po obožavanju pesama Marka Perkovića Tompsona, Miroslava Škore, Sekule Drljevića, ali i lika i dela Josipa Broza Tita.
Nema sumnje da je potrebno da Republika Srpska postane entitet sa građanskim ustrojstvom u kome neće biti važna etnička pripadnost za ostvarivanje bilo kog prava ili slobode. Međutim, ta vrsta evolucije ne može da bude nametnuta iz Sarajeva, Brisela ili Vašingtona, ona mora da dođe iznutra, od samih građana Republike Srpske i njihovih političkih predstavnika. Sa eventualnim nastupom tzv. probosanskog bloka u ime zalaganja za građansku BiH na teritoriji Republike Srpske, ideja građanskog ustrojstva manjeg entiteta BiH bi definitivno bila kompromitovana za duži period, a bez građanske Republike Srpske iluzorno je pričati o građanskoj BiH.
***
Pratite nas i na društvenim mrežama:
Koje je tvoje mišljenje o ovoj temi?
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare