Uvek se sa radošću sećam Sajma knjiga i nosim uspomene još iz studentskih dana kada smo mnogi od nas kao studenti posećivali Sajam i napajali se na duhovnom vrelu naših književnih, ali i teoloških velikana - kazao je patrijarh Porfirije na 65. Sajmu knjiga.
Njegova svetost Patrijarh srpski gospodin Porfirije održao je sinoć pozdravno slovo na predstavljanju fototipskog izdanja Minhenskog (Srpskog) psaltira u sali „Ivo Andrić“ na Sajmu knjiga. Istakao je najpre koliko je srećan što posle dve godine pauze zbog pandemije „ponovo imamo priliku da posetimo najmasovniju kulturnu manifestaciju u našem narodu, nadaleko poznatu, koja se zove Međunarodni sajam knjiga i čestitao praznične dane pisane reči“.
A na Sajam je došao, kako se navodi na internet prezentaciji Srpske pravoslavne crkve, zarad velelepnog fototipskog izdanja Srpskog, kako ga Nemci zovu, ili Minhenskog, kako ga mi zovemo, psaltira – jednog od najvažnijih srpskih umetničkih spomenika s kraja 14. veka.
Podsetio je patrijarh Porfirije da je Psaltir imao veoma burnu istoriju.
– Krajem 17. veka spletom raznih okolnosti ovaj neprocenljive vrednosti umetnički spomenik dobio je svoj novi dom u Nemačkoj gde se i dan danas čuva u Minhenskoj državnoj biblioteci. Nažalost, jedino fototipsko izdanje koje smo mi imali u Srbiji izgorelo je u Narodnoj biblioteci za vreme bombardovanja Beograda u Drugom svetskom ratu. Danas, hvala Bogu, trudom vladike Grigorija i grupe vrsnih stručnjaka, koje je okupio, ova vredna i važna knjiga ponovo je ugledala svetlost dana u svom fototipskom izdanju – kazao je patrijarh na Sajmu.
Naveo je i kako polovina starozavetnih citata u Novom zavetu potiču iz Psaltira:
– Sami apostoli početak Hristove propovedi prate psalamskim citatom: Revnost za dom tvoj izjede me iz Psalma 68, dok su čak poslednje reči Hristove sa krsta upravo reči iz 30. psalma: Oče u ruke tvoj predajem duh svoj. Zahvaljujući ovakoj upotrebi i recepciji Psaltira od strane samog Gospoda Isusa Hrista i Njegovih apostola ova knjiga je postala jedna od najvažnijih bogoslužbenih knjiga Pravoslavne crkve, a psalmi cara Davida su od samih početaka protkani kroz sva bogosluženja u Pravoslavnoj crkvi. Važnost ove knjige ugleda se u činjenici da se ona u običajenom delu godine pročita jedanput nedeljno, a u toku Velikog ili Vaskršnjeg posta pročita čak dva puta nedeljno.
Naši preci su, prema rečima Porfirija, u Srednjem veku, pored Jevanđelja kao najsvetije knjige, najčešće ilustrovali i prepisivali upravo Psaltir:
– U veoma bogatoj istoriji srpske rukopisne književnosti Srednjeg veka, u kome se posebno izdvajaju Mirosavljevo Jevanđelje, najlepši i najstariji sačuvani srpski ilustrovani ćirilični rukopis sa kraja 12. veka, njegov vrsnik takođe sa kraja 12. veka, Vukanovo Jevanđelje, kao i Krmčija i Novokanon Svetog Save, ispisane su najlepše stranice naše duhovnosti i književnosti. Upravo ti umetnički spomenici su najbolja slika onoga što je predstavljalo i što jeste nemanjićko nasleđe, onoga što nas je konstituisalo kao narod kulture i kao čitalački narod, a konstituisala nas je, na prvom mestu, pravoslavna vera.
I blagodareći, kako je naveo, episkopu Grigoriju i grupi stručnjaka koje je okupio stigao nam je Minhenski (Srpski) psaltir, koji pripada uskom krugu najreprezentativnijih primeraka srpske rukopisne baštine i najvažnijih srpskih umetničkih spomenika sa kraja 14. stoleća.
– Predstavljanje na Beogradskom sajmu knjiga simboličan je povratak Srpskog psaltira u srpsku zemlju, zemlju svog porekla.
O fototipskom izdanju jednog od najznačajnih srpskih srednjovekovnih rukopisa, projektu Eparhije diseldorfske i nemačke, u saradnji sa Bibliotekom Srpske Patrijaršije, govorili su i profesor doktor Zoran Rakić, magistar Danijela Jelić i doktor Zoran Nedeljković, upravnik Biblioteke Srpske Patrijaršije, a Njegovo preosveštenstvo episkop diseldorfski i nemački Grigorije ocenio je da se „dogodilo čudo umnožavanja ljubavi“:
– Lepota je spasila ovu knjigu, a ta lepota će spasiti ovaj svijet. Ja bih se usudio reći da će takve stvari spasiti i naš narod. Sa ovakvim stvarima treba da izlazimo pred svijet, sa najljepšim, sa plodovima naše dugovjekovne teške istorije, ali i slavne kulture. Sad imajući pred očima tu lepotu umnožavamo je i delimo i gledaćemo da je pokažemo i drugim ljudima – kazao je episkop, dodavši kako prvi primerak fototipskog izdanja Minhenskog (Srpskog) psaltira svečano uručuju Njegovoj Svetosti patrijarhu srpskom gospodinu Porfiriju, čime „vraćaju Psaltir njegovoj kolevci“.
Fototipsko izdanje Minhenskog (Srpskog) psaltira izloženo je do kraja 65. Sajma knjiga na štandu Srpske pravoslavne crkve.
Bonus video: Vladika Grigorije na Sajmu knjiga
Koje je tvoje mišljenje o ovoj temi?
Ostavi prvi komentar